Mengapa Kestabilan Politik Membentuk Keyakinan Ekonomi
Kestabilan politik sering dianggap remeh sehingga ia mula goyah. Apabila kerajaan sering bertukar atau wujud ketidakpastian berterusan tentang kepimpinan, perniagaan menjadi ragu-ragu. Pelabur mula mempersoalkan keselamatan modal mereka, dan rakyat biasa kurang yakin untuk berbelanja. Di Malaysia, seperti di banyak negara lain, ketidaktentuan politik memberi kesan ketara terhadap prestasi ekonomi. Kelewatan dalam pembentukan kerajaan atau kelulusan dasar utama boleh melambatkan pertumbuhan dan mengganggu perancangan di pelbagai peringkat.
Hubungan antara keputusan politik dan hasil kewangan jarang bersifat teori semata-mata. Belanjawan yang tertangguh, projek pembangunan yang terbantut, atau rombakan menteri dalam portfolio penting boleh melemahkan kepercayaan pelabur. Kebimbangan ini sering muncul dalam pasaran saham atau turun naik mata wang. Sebagai contoh, perubahan mendadak kepimpinan boleh menyebabkan aliran keluar modal atau penyusutan nilai ringgit—bukan semata-mata kerana perubahan itu, tetapi kerana kekurangan arah yang jelas selepasnya.
Malah perubahan dasar yang kecil boleh memberi kesan berantai. Jika kerajaan tiba-tiba menamatkan subsidi atau mengubah peraturan perdagangan, industri berkaitan perlu menyesuaikan diri dengan cepat. Rasa tidak stabil ini mudah merebak. Ekonomi yang sihat memerlukan jangkaan yang stabil, dan apabila politik mencetuskan terlalu banyak “bunyi”, ia boleh melemahkan keyakinan dari dalam dan luar negara.
Contoh Kes dari Sejarah Politik Malaysia
Malaysia telah mengalami beberapa perubahan politik yang memberi kesan terhadap ekonomi. Era reformasi 1998, yang tercetus akibat konflik politik, berlaku serentak dengan Krisis Kewangan Asia. Walaupun kedua-dua peristiwa berbeza punca, masa berlakunya memburukkan kesannya. Kawalan modal diperkenalkan, keyakinan pelabur asing terjejas, dan kerajaan perlu bekerja keras untuk mengembalikan kepercayaan pasaran.
Baru-baru ini, Pilihan Raya Umum 2018 membawa perubahan besar. Buat pertama kali dalam lebih 60 tahun, kerajaan bertukar tangan secara pilihan raya. Peralihan kuasa yang aman dipuji di peringkat antarabangsa, tetapi persoalan mengenai hala tuju dasar baharu menyebabkan sedikit keraguan jangka pendek dalam kalangan pelabur. Perancang ekonomi perlu mengimbangi janji reformasi dengan realiti kekangan belanjawan dan keadaan perdagangan global.
Kejatuhan kerajaan Pakatan Harapan pada tahun 2020 serta rombakan politik yang menyusul turut menimbulkan ketidaktentuan. Beberapa langkah ekonomi, termasuk yang berkaitan pemulihan pandemik, tertangguh atau disemak semula. Walaupun institusi terus berfungsi, kekurangan visi politik yang jelas dan stabil menyukarkan sektor swasta untuk merancang masa depan dengan yakin.
Tingkah Laku Pelabur Semasa Krisis
Apabila ketegangan politik meningkat, pasaran kewangan antara yang pertama merasai kesan. Pelabur cenderung berhati-hati dalam persekitaran yang tidak menentu. Mereka mungkin menangguhkan projek besar atau menarik diri daripada sektor berisiko tinggi. Tindakan ini bukan semata-mata kerana ketakutan—ia mencerminkan keperluan kepada kejelasan jangka panjang, terutamanya apabila melibatkan pelaburan besar.
Sebuah syarikat asing yang ingin melabur di Malaysia mungkin akan menyemak semula masa pelaburannya jika portfolio kementerian ekonomi sering bertukar. Pelabur tidak hanya menilai KDNK—mereka juga memantau kualiti tadbir urus, konsistensi undang-undang, dan sejauh mana negara boleh pulih daripada konflik dalaman. Politik yang berpecah-belah sering menimbulkan kebimbangan.
Di peringkat domestik, pelabur runcit dan pemilik perniagaan juga terkesan. Perbelanjaan pengguna melambat apabila timbul spekulasi pilihan raya, perubahan cukai atau pertukaran kerajaan negeri. Walaupun banyak sektor ekonomi terus berjalan, ketiadaan kepimpinan yang stabil mencetuskan rasa teragak-agak—dan perasaan ini boleh membekukan bahagian pasaran yang memerlukan keputusan pantas dan yakin.
Perbelanjaan Awam dan Kelewatan Belanjawan
Perbelanjaan kerajaan memacu sebahagian besar ekonomi negara. Dalam waktu krisis politik, kelulusan belanjawan boleh tertangguh, lalu melambatkan pembangunan infrastruktur, pembiayaan kesihatan dan sokongan pendidikan. Ini bukan sekadar keputusan dasar—ia memberi kesan kepada pekerjaan, operasi harian, dan sentimen rakyat.
Jika belanjawan gagal diluluskan akibat pertikaian politik, sektor-sektor utama akan tergantung. Kontraktor menunggu bayaran yang dijanjikan, sekolah menangguhkan pembaharuan, dan kementerian menangguhkan pengambilan pekerja. Jika keadaan ini berlarutan, kelembapan tersebut akan meresap ke dalam perbelanjaan pengguna dan permintaan perkhidmatan. Contohnya, projek pembinaan jalan yang tergendala bukan hanya menjejaskan kontraktor, tetapi juga pembekal, syarikat pengangkutan dan komuniti setempat.
Kelewatan belanjawan juga memberi kesan kepada kerajaan negeri. Dalam sistem persekutuan Malaysia, pembangunan negeri banyak bergantung pada peruntukan pusat. Ketidakstabilan di peringkat persekutuan boleh menghalang kemajuan di peringkat negeri—walaupun pentadbiran negeri sedia untuk bergerak. Rantaian ini membuktikan betapa eratnya hubungan antara kejelasan politik dan momentum ekonomi.
Kesan ke atas Mata Wang dan Perdagangan
Pasaran mata wang bertindak balas dengan pantas terhadap ketidaktentuan politik. Ringgit, seperti mata wang lain, mudah terkesan apabila keyakinan terhakis. Apabila pelabur bimbang tentang ketidakkonsistenan dasar, mereka memindahkan aset ke mata wang yang lebih selamat. Ini menyebabkan kos import meningkat dan menyukarkan pengurusan inflasi, terutamanya bagi negara yang bergantung kepada rantaian bekalan global.
Rakan dagang juga memerhati. Negara yang sedang merundingkan perjanjian perdagangan atau menjadi sebahagian daripada kerjasama serantau memerlukan kestabilan dalaman untuk berbicara dengan suara yang konsisten. Jika kementerian memberi isyarat bercanggah akibat pertukaran kepimpinan, sukar untuk memeterai perjanjian atau mengekalkan yang sedia ada. Ini akan melemahkan aliran dagangan dan menjejaskan pengeksport serta pengimport.
Malaysia, dengan ekonominya yang terbuka dan asas eksport yang kukuh, bergantung kepada hubungan perdagangan yang konsisten. Apabila landskap politik tenang, perniagaan menikmati terma perdagangan lebih jelas, pembiayaan yang mudah dan premium risiko yang rendah. Namun ketika politik bergolak, kelebihan ini boleh hilang dengan pantas.
Ketidaktentuan dan Trend Pekerjaan
Penciptaan pekerjaan berkait rapat dengan keyakinan majikan terhadap masa depan. Dalam krisis politik, pengambilan pekerja biasanya diperlahankan. Syarikat menangguhkan rancangan pengembangan, mengurangkan bajet pengambilan atau hanya mengambil pekerja kontrak. Ini paling menjejaskan pencari kerja muda—terutamanya graduan baharu yang mengharapkan ekonomi yang stabil untuk memulakan kerjaya.
Ekonomi gig dan pekerjaan sambilan mungkin meningkat dalam tempoh ini, tetapi ia tidak menggantikan prospek pekerjaan jangka panjang. Apabila syarikat tidak pasti tentang cukai, peraturan atau insentif, mereka mengelak daripada membuat komitmen jangka panjang. Ini membawa kepada kurang guna tenaga (underemployment) dan menghalang pertumbuhan pendapatan dalam pelbagai sektor.
Lama-kelamaan, perubahan ini mengubah corak tenaga kerja. Individu mungkin memilih pekerjaan sampingan, menangguhkan perkahwinan atau mengelak pembelian besar. Perubahan gaya hidup ini—walaupun bersifat peribadi—mempunyai kesan ketara terhadap corak penggunaan, pasaran hartanah dan produktiviti negara. Ketegangan politik bukan sahaja berlaku di Parlimen—ia membentuk keputusan harian rakyat.
Gangguan Dasar dalam Sektor Utama
Sektor seperti tenaga, pengangkutan dan telekomunikasi sangat terkesan oleh perubahan keutamaan politik. Pertukaran kepimpinan boleh mengubah fokus daripada tenaga boleh baharu kepada subsidi bahan api, atau daripada pengangkutan awam kepada penggunaan kereta persendirian. Walaupun perubahan dasar adalah sebahagian daripada demokrasi, perubahan tanpa kesinambungan menimbulkan kekeliruan dalam kalangan pelabur dan menyukarkan perancangan jangka panjang.
Ambil contoh transformasi digital. Jika satu pentadbiran menyokong pelaksanaan 5G tetapi yang berikutnya menangguhkannya untuk semakan, syarikat yang terlibat akan menanggung kos dan kelewatan. Begitu juga dalam sektor pelancongan atau pertanian—program sokongan mungkin terhenti dan dimulakan semula bergantung pada perubahan kepimpinan. Ketidakkonsistenan ini melemahkan keyakinan sektor.
Reformasi ekonomi yang berkesan memerlukan masa. Namun, ketidakstabilan politik sering memendekkan jangka hayat dasar. Banyak program berakhir sebelum mencapai hasil. Kekurangan kesinambungan ini menjejaskan inovasi dan menghalang pembuat dasar daripada belajar dan menyesuaikan pendekatan. Ia juga mempengaruhi kedudukan Malaysia dalam penarafan global seperti kemudahan menjalankan perniagaan dan kepercayaan institusi.
Peranan Persepsi Awam
Sentimen rakyat ketika krisis politik biasanya condong ke arah berhati-hati. Rakyat Malaysia cenderung mengurangkan perbelanjaan bukan keperluan apabila suasana politik tidak menentu. Walaupun pendapatan peribadi tidak terjejas, rasa “tunggu dan lihat” menyebabkan jualan runcit, tempahan pelancongan dan urus niaga hartanah menurun.
Liputan media memainkan peranan besar. Apabila tajuk berita dipenuhi isu lompat parti, protes atau dakwaan rasuah, kepercayaan terhadap kepimpinan terhakis. Rakyat menjadi sinis atau berasa suara mereka tidak penting. Lama-kelamaan, ini mengurangkan penyertaan dalam wacana dasar dan melemahkan hubungan antara pengundi dan hala tuju negara.
Untuk ekonomi yang sihat, kepercayaan mesti wujud dua hala—antara pemimpin dan rakyat. Apabila hubungan ini renggang, proses politik dan ekonomi turut terjejas. Sukar untuk meraih sokongan nasional terhadap pelan pemulihan atau strategi pembangunan jika rakyat berasa terpinggir.
Membina Ketahanan Melepasi Politik
Walaupun krisis politik sukar dielakkan, ketahanan boleh dibina dalam sistem. Institusi yang kukuh, tadbir urus telus dan perancangan dasar jangka panjang membantu menyerap kesan buruk. Apabila agensi berfungsi secara bebas dan profesional, pembangunan boleh diteruskan walaupun berlaku pertukaran kepimpinan.
Malaysia telah menunjukkan daya tahan pada masa lalu. Perkhidmatan awam, bank pusat dan pengawal selia kewangan telah membantu mengekalkan ketenteraman semasa peralihan politik. Institusi ini memberi kesinambungan yang menenangkan pasaran dan melindungi pekerjaan. Memperkasakan mereka adalah kunci kepada kestabilan jangka panjang.
Kematangan politik juga penting. Kesediaan pemimpin untuk mengutamakan kepentingan negara daripada perebutan parti boleh mengurangkan ketegangan. Tangan yang stabil dalam aspek penting seperti belanjawan, bank pusat dan pelaburan memberi keyakinan walaupun suasana politik panas.
Mengapa Kestabilan Tetap Paling Penting
Setiap negara mengalami perubahan politik. Tetapi keupayaan mengurus perubahan itu tanpa menjejaskan kemajuan ekonomi membezakan negara yang berjaya. Pengalaman Malaysia menunjukkan betapa cepatnya keyakinan ekonomi boleh berubah bergantung pada tingkah laku politik. Pelabur, perniagaan dan rakyat memerhati bagaimana keputusan dibuat dan sama ada ia diterjemahkan kepada tindakan.
Ekonomi yang berpandangan jauh memerlukan dasar yang melangkaui satu penggal. Ia memerlukan kepimpinan yang mendengar, bertindak balas dan konsisten. Walaupun pembaharuan dan idea baharu penting, ia mesti disertai dengan kejelasan dan kesinambungan. Keseimbangan inilah yang membina kepercayaan, dan daripadanya lahir pertumbuhan yang memberi manfaat kepada semua.
Jalan ke hadapan bukan sekadar mengelak krisis—tetapi membina sistem yang kekal teguh walaupun politik bergolak. Di situlah letaknya kekuatan sebenar ekonomi negara.
